BAHATTİN GÖNÜLTAŞ/MUHAMMED SAID TANIL – Türkiye’de seçim belirsizliklerinin sona ermesi ve yeni ekonomiŞirket yönetimiyle uygulanan politikaların ardından “ralli” yaşayan BIST 100 endeksi, yıllık performans açısından 2023 yılında dünyanın önde gelen borsaları arasında zirvede yer aldı.
Borsa İstanbul’un getiri arayışlarının ön plana çıktığı 2023 yılında 3 milyondan fazla yeni yatırımcının katılımıyla BIST 100 endeksi rekor üstüne rekor kırdı.
BIST 100 endeksi, 2023 yılı başından 5 Eylül’e kadar yüzde 49,5 getiriyle 8.236,14 puana yükselerek dünyanın önde gelen borsaları arasında açık ara en iyi performansı sergiledi. Endeks ayrıca 5 Eylül’de tüm zamanların en yüksek günlük kapanışını gerçekleştirdi.
Söz konusu yükseliş 2000 yılından bu yana en güçlü 6’ncı yıllık artış olarak kaydedilirken, BIST 100 endeksi 1997 yılından bu yana üst üste 5 yıl boyunca ilk kez yatırımcısının yüzünü güldürdü.
Yatırımcısına dolar bazında yüzde 4,5 kazandıran BIST 100 endeksi, 5 Eylül prestijiyle 307,6 puan seviyesinde yer alsa da 510 puanlık zirvesinden hala uzak olması dikkat çekiyor.
Aylık bazda değerlendirildiğinde BIST 100 endeksi, seçim belirsizliklerinin sona ermesi ve yeni ekonomi yönetimiyle üst üste 4 ay boyunca yükselirken, süreç hacimleri de rekor seviyelere ulaştı.
BIST 100 endeksinin hacim rekoru 24 Ağustos’ta 224,9 milyar lira kırılırken, endekste yaz aylarında ortalama günlük işlem hacmi 120 milyar lira oldu.
Sektörel bazda bakıldığında tüm sektörlerin 2023 yılını ilgiyle tamamladığı, en karlı olanın ise yüzde 112,4 ile taş toprak olduğu görülüyor. Bankacılık sektörü de yılbaşından bu yana yüzde 61,3 oranında artış kaydetti.
Hisse senedi bazında BIST 100 endeksindeki hisselerin yüzde 83’ü değer kazanırken, yüzde 727’si Borusan Mannesmann Boru Sanayi, yüzde 325’i Alfa Solar Enerji ve yüzde 233’ü Oyak Çimento oldu. En fazla kaybeden ise yüzde 62 ile Çan2 Termik AŞ oldu.
2023 yılında halka arzlara katılan yatırımcı sayısı yaklaşık 42 milyon oldu.
Analistler, seçim dönemindeki belirsizlik ortamının aşılmasının ardından yeni ekonomi yönetiminin göreve başlaması ve uluslararası kuruluşların Türkiye ekonomisine ilişkin iyimser açıklamalarının ardından Borsa İstanbul’un üst üste rekorlar kırarak en iyi getiriyi elde ettiğini bildirdi. .
Türkiye’nin yeni ekonomi yönetimindeki gelişmelerin varlık fiyatlarını etkilemeye devam ettiğini belirten analistler, fiyat istikrarına yönelik atılan adımların ve yeni ekonomi yönetiminin etkisiyle Türkiye’nin 5 yıllık kredi risk priminde (CDS) yaşanan düşüşün piyasaları olumsuz etkilediğini kaydetti. Borsa İstanbul’daki hisse fiyatlarına olumlu yansıdı.
Sene başından bu yana 32 halka arz gerçekleştirildiğine dikkat çeken analistler, bu halka arzların borsaya yeni yatırımcılar kazandırmada büyük rol oynadığını söyledi.
Merkezi Kayıt Kuruluşu (MKK) verilerine göre bu yıl halka arza katılan yaklaşık 42 milyon yatırımcıdan toplanan tutar 43 milyar liraya yaklaştı.
Geçtiğimiz yıl 40 şirket halka arz edilirken, halka arzlara katılan toplam yatırımcı sayısı 8 milyon 713 bin 686 kişi oldu.
Bu yıl 700 baz puanın üzerinde yükselen Türkiye CDS’si, seçim sonrasında ekonomide atılan istikrarlı adımlarla birlikte gerileyerek 369,7’ye geriledi. Bu seviyeyle birlikte CDS 13 Eylül 2021’den bu yana en düşük seviyesine geriledi.
Küresel borsalarda enflasyon ve durgunluk ikilemi risk iştahını aşındırdı
Küresel borsalarda enflasyon ve resesyon ikileminin yılın büyük bölümünde varlık fiyatları üzerinde etkili olmasının yanı sıra, ülkelerin ekonomik faaliyetlerine ilişkin verilerden gelen karışık sinyaller de risk iştahını aşındırdı.
Devam eden Rusya-Ukrayna savaşı ve dünyanın en büyük eser tedarikçisi olan Çin’in ekonomisine yönelik artan endişeler ve özellikle emtia fiyatlarındaki dalgalanmalar yatırımcıların genel olarak temkinli davranmasına neden oldu.
Özellikle enerji emtialarında arz kesintilerinin varlığı dünya genelinde enflasyonun canlı tutulmasında etkili oldu.
Enflasyonla mücadele kapsamında ABD Merkez Bankası’nın (Fed) politika faizini son 22 yılın zirvesine, Avrupa Merkez Bankası’nın (ECB) ise son 15 yılın zirvesine çıkarması resesyonun artmasına neden oldu ekonomideki dalgalanmalar.
Bu gelişmelerle birlikte New York borsasında bu yıl S&P 500 endeksi yüzde 17, Dow Jones endeksi yüzde 4,5 ve Nasdaq endeksi de yüzde 34 değer kazandı. Nasdaq endeksinin diğer ABD endekslerine göre daha yüksek yükselişinde teknoloji şirketlerinin beklenenden yüksek karları etkili oldu.
Avrupa borsalarında, İngiltere’de FTSE 100 endeksi yıllık bazda yüzde 1 düşerken, Almanya’da DAX 40 endeksi yüzde 12,7, Fransa’da CAC 40 endeksi yüzde 11 artış gösterdi.
Asya yakasında yılbaşından bu yana Japonya’da Nikkei 225 endeksi yüzde 27,4, Güney Kore’de Kospi endeksi yüzde 14,6, Hindistan’da Sensex endeksi yüzde 7,7 arttı. Bileşik endeks sadece yüzde 2,2 arttı.
Brezilya’da Ibovespa endeksi 2023’te yüzde 6,9, Meksika’da Mexbol endeksi ise yüzde 9,2 arttı.
